Արդյո՞ք պատմությունը կրկնվում է։ Վերջին իրադարձությունները անցյալից դասեր քաղելու շուրջ նոր քննարկումների առիթ տվեցին: 2021-ի փետրվարյան մեր թողարկումը, պատմաբան և հրավիրյալ խմբագիր Սուրեն Մանուկյանի համադրությամբ, ընկղմվում է անցյալի խորքերն ու փորձում հասկանալ ներկան՝ քրիստոնեության ընդունումից ու հայոց գրերի ստեղծումից մինչև Կիլիկիայի հայկական թագավորություն, Հայաստանի առաջին Հանրապետության գոյամարտի տարիներ ու Կարսի անկում։ Այսօր, ավելի քան երբևէ, կարևոր է պատմական անցքերին նոր հայացք նետելը՝ հայոց պատմության այժմ գրվելիք էջին հավաքական պատասխանատվությամբ առերեսվել կարողանալու համար։

Does history repeat itself? Recent events have served as a catalyst to discuss and ponder the lessons that might be drawn from history. Under the careful curation of historian and guest editor Suren Manukyan, the February 2021 issue delves into the past to try and understand the present. From the adoption of Christianity in 301 A.D. and the creation of the Armenian Alphabet a century later to the re-establishment of statehood in Cilicia, the fall of Kars and the collapse of the First Armenian Republic and beyond. More than ever, revisiting historical events through a new lens is essential for the Armenian people. Faced with similar circumstances from the past, we are collectively responsible for the chapter of Armenian history being written today.

EVN Report-ի ամսագրի չորրորդ թողարկման փոդքասթը Խորհրդային Հայաստանի մասին է. Հումանիտար հետազոտությունների հայկական կենտրոնի նախագահ փիլիսոփա Աշոտ Ոսկանյանը անդրադառնում է մեր պատմության մեջ Խորհրդային Հայաստանի նշանակության, այդ ժամանակաշրջանի առանձնահատկություններին, հասարակկան տրամադրություններին եւ սոցիալիստական հանրապետության զարգացումների հայկական յուրօրինակությանը:

 Illustration by Harut Tumaghyan.

Արցախյան երկրորդ պատերազմն ավելի քան կարևորեց անվտանգության ոլորտում բացթողումները վերացնելու հրատապությունը։ EVN Report ամսագրի «Անվտանգություն» խորագրով հունվարյան թողարկման առանցքում Հայաստանի առջև ծառացած անվտանգային խնդիրների լայն սպեկտր է՝ էներգետիկ անվտանգությունից մինչև ֆիզիկական ու պարենային անվտանգություն, և ոչ միայն: Հայաստանն առավելագույնը հինգ տարի ունի՝ մինչև Արցախում ռուս խաղաղապահների մանդատի ավարտը, անվտանգության իր ճարտարապետությունը վերակազմակերպելու համար:

The 2020 Artsakh War highlighted the urgency of addressing security pitfalls. The January 2021 issue of EVN Report's Magazine, entitled "Security," covers a wide spectrum of security concerns facing Armenia, from energy security to physical security to food security and beyond. Armenia has a maximum of five years, the period in which Russian peacekeepers will be deployed in Artsakh, to reconfigure it's security architecture.

Արցախյան երկրորդ պատերազմն ավելի քան կարևորեց անվտանգության ոլորտում բացթողումները վերացնելու հրատապությունը։ Հայաստանն առավելագույնը հինգ տարի ունի՝ մինչև Արցախում ռուս խաղաղապահների մանդատի ավարտը, անվտանգության իր ճարտարապետությունը վերակազմակերպելու համար։ 

Մեր ամսագրի երրորդ թողարկման փոդքասթում, «Անվտանգություն» խորագրով հունվարյան թողարկման հոդվածների հեղինակները խոսում են Հայաստանի տարբեր ոլորտներում անվտանգության առաջ ծառացած  խնդիրների մասին։ 

   Illustration by Harut Tumaghyan.

Մարդու իրավունքները պաշտպանելու համար թե' իշխանությունը, թե' քաղաքացիները պետք է գործեն ամեն օր: Ոչ միայն պատերազմի, այլև խաղաղության ժամանակ մարդու իրավունքների պաշտպանությունը քաջության և դիմացկունության արտահայտում է: Այս ամսվա «Մարդ եւ իրավունք» թողարկումը նվիրված է բոլոր մարդկանց իրավունքներին:

The imperative to protect human rights must be a daily endeavor for all - for those in positions of power and for ordinary citizens. Protecting human rights must include daily acts of courage and resilience, not only during times of war, but also in peacetime. EVN Report's December, 2020, issue “Dignity” is dedicated to those rights for all.

Սեպտեմբերի 27-ի վաղ առավոտյան, երբ Ադրբեջանը սկսեց լայնածավալ ռազմական գործողությունները Արցախի խաղաղ բնակավայրերի ուղղությամբ, հազարավոր ընտանիքներ ստիպված եղան անհապաղ լքել իրենց տներն ու տեղափոխվել առավել ապահով բնակավայրեր։

Կրակոցները լսվում էին համարյա ամենուր. Արցախում մնալն այլևս անվտանգ չէր։ Ռազմական գործողությունները սկսվելուն պես, Տող գյուղի բնակիչ 71-ամյա Ժորա Պողոսյանը կնոջ, երկու տղաների ընտանիքների և մի քանի հարևաններին մեծ մեքենայով անհապաղ տեղափոխեց Հայաստան ետևում թողնելով տունը, հարազատ գյուղը և տարիների ընթացքում քրտնաջան աշխատանքով ստեղծած մեծ տնտեսությունը։Պողոսյանները կորցրեցին ամեն ինչ։ 

Մեր ամսագրի երկրորդ թողարկման փոդքասթը նվիրված է բոլոր մարդկանց իրավունքներին: Նոյեմբերի 10-ի Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի եռակողմ համաձայնության արդյունքում Հադրութի շրջանի զգալի մասն անցավ Ադրբեջանի վերահսկողության տակ՝ այդ թվում նաև Տող գյուղը։ Փոդքասթում Պողոսյանները խոսում են հարազատ Տող գյուղի ակտիվ առօրյայի, սովետական միության տարիներին հայերի և ադրբեջանցիների համակեցության, Ադրբեջանի վարած հակահայ քաղաքականության, Արցախյան առաջին և Ապրիլյան պատերազմների, ինչպես նաև հայրենի հող վերադառնալու ցանկության և անորոշ թվացող ապագայի մասին։

   Illustration by Harut Tumaghyan.

Դարեր շարունակ գյուղատնտեսությունը եղել է հայ ժողովրդի կյանքի անբաժան մասը։ Երկրագործությամբ և անասնապահությամբ զբաղվող հայերն իրենց 

կենցաղը, ավանդույթներն ու ծեսերը հյուսել են գյուղատնտեսական առօրյայի շուրջ՝ սերունդներին փոխանցելով ահռելի ազգագրական ժառանգություն։ 

Մեր նորաստեղծ ամսագրի առաջին փոդքասթը հայ ժողովրդի կյանքում գյուղատնտեսության կարևորության, ավանդույթների և աշխատանքային երգերի մասին է։

Մասնակցությամբ՝ 

Սուրեն Հոբոսյանի - պատմական գիտությունների թեկնածու, ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի հայ ազգագրության բաժնի վարիչ 

Տորք Դալալյանի - բանասիրական գիտությունների թեկնածու, ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի բանահյուսության տեսության և պատմության բաժնի ավագ գիտաշխատող 

Նունե Աթանասյանի - արվեստագիտության թեկնածու, դոցենտ, Երևանի Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիայի հայ երաժշտական ֆոլկլորագիտության ամբիոնի վարիչ: