Վավերագրական

Մեր ամսագրի երկրորդ թողարկման փոդքասթը նվիրված է բոլոր մարդկանց իրավունքներին: Նոյեմբերի 10-ի Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի եռակողմ համաձայնության արդյունքում Հադրութի շրջանի զգալի մասն անցավ Ադրբեջանի վերահսկողության տակ՝ այդ թվում նաև Տող գյուղը։ Փոդքասթում Պողոսյանները խոսում են հարազատ Տող գյուղի ակտիվ առօրյայի, սովետական միության տարիներին հայերի և ադրբեջանցիների համակեցության, Ադրբեջանի վարած հակահայ քաղաքականության, Արցախյան առաջին և Ապրիլյան պատերազմների, ինչպես նաև հայրենի հող վերադառնալու ցանկության և անորոշ թվացող ապագայի մասին։ Սեպտեմբերի 27-ի վաղ առավոտյան, երբ Ադրբեջանը սկսեց լայնածավալ ռազմական գործողությունները Արցախի խաղաղ բնակավայրերի ուղղությամբ, հազարավոր ընտանիքներ ստիպված եղան անհապաղ լքել իրենց տներն ու տեղափոխվել առավել ապահով բնակավայրեր։ Կրակոցները լսվում էին համարյա ամենուր. Արցախում մնալն այլևս անվտանգ չէր։ Ռազմական գործողությունները սկսվելուն պես, Տող գյուղի բնակիչ 71-ամյա Ժորա Պողոսյանը կնոջը, երկու տղաների ընտանիքներին և մի քանի հարևանների մեծ մեքենայով անհապաղ տեղափոխեց Հայաստան՝ ետևում թողնելով տունը, հարազատ գյուղը և տարիների ընթացքում քրտնաջան աշխատանքով ստեղծած մեծ տնտեսությունը։Պողոսյանները կորցրեցին ամեն ինչ։ Մասնակցությամբ՝ Ռուզաննա, Ժորա և Անգինե Պողոսյանների։ Ձայնագրել և խմբագրել է Արփինե Հարոյանը: Պատկերազարդում Արմինե Շահբազյանի:

Դարեր շարունակ գյուղատնտեսությունը եղել է հայ ժողովրդի կյանքի անբաժան մասը։ Երկրագործությամբ և անասնապահությամբ զբաղվող հայերն իրենց կենցաղը, ավանդույթներն ու ծեսերը հյուսել են գյուղատնտեսական առօրյայի շուրջ՝ սերունդներին փոխանցելով ահռելի ազգագրական ժառանգություն։ Մեր նորաստեղծ ամսագրի առաջին փոդքասթը հայ ժողովրդի կյանքում գյուղատնտեսության կարևորության, ավանդույթների և աշխատանքային երգերի մասին է։ Մասնակցությամբ՝ Սուրեն Հոբոսյանի - պատմական գիտությունների թեկնածու, ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի հայ ազգագրության բաժնի վարիչ Տորք Դալալյանի - բանասիրական գիտությունների թեկնածու, ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի բանահյուսության տեսության և պատմության բաժնի ավագ գիտաշխատող Նունե Աթանասյանի - արվեստագիտության թեկնածու, դոցենտ, Երևանի Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիայի հայ երաժշտական ֆոլկլորագիտության ամբիոնի վարիչ։ Փոդքասթում հնչող ստեղծագործություններ՝ 1. Հայրիկ Մուրադյան - Բարի լուսո (Գութանի երգ) 2. Հասմիկ Հարությունյան - Հարի, հարի՛, խնոցի 3. Անուշ Հարությունյան - Հինգ էծ ունեմ (աղբյուրը՝ Հայկական ազգային երաժշտական գանձարան) 4. «Ակունք» ազգագրական համույթ - Սանդի երգ (աղբյուրը՝ Հայկական ազգային երաժշտական գանձարան) 5. Հայրիկ Մուրադյան - Լե լե խլպանե 6. Մարինե Մկրտչյան - Հաց կթխեմ, գարի ա 7. Բամբիռ - Վիշապազուն քուրմը կանչե 8. Լուսինե Ազարյան - Անձրևաբեր երգ (աղբյուրը՝ Հայկական ազգային երաժշտական գանձարան) 9. Ալեքսան Հարությունյան - Կալի երգ (աղբյուրը՝ Հայկական ազգային երաժշտական գանձարան) 10. Արթուր Շահնազարյան - Ձիգ տու, քաշի (աղբյուրը՝ Հայկական ազգային երաժշտական գանձարան) 11. Կարեն Զադիրյան, Կորյուն Հակոբյան- Սահարի (աղբյուրը՝ Հայկական ազգային երաժշտական գանձարան) 12. «Կարին» համույթ - Հորովել 13. Կոմիտաս Վարդապետ - Գութաներգ 14. Լուսիկ Քոշյան - Մաշինեն եկավ 15. Հայկ Մելիքյան - Կոմիտաս Վարդապետ, «Յոթ երգ դաշնամուրի համար» 16. Կոմիտաս Վարդապետ - Հով արեք, սարեր ջան Ձայնագրել և խմբագրել է Արփինե Հարոյանը:

Մեր փոդքասթները ևս անցել են արտակարգ ռեժիմի ու այս անգամ մենք խնդրել ենք մարդկանց ձայնագրել իրենց ու պատմել, թե ինչո՞վ են զբաղվում տնային ռեժիմում գտնվելու ժամանակ, ի՞նչ են մտածում աշխարհում ու Հայաստանում տիրող իրավիճակի մասին ու ի՞նչն են կարոտում ամենից շատ:

Ժամանակ կար՝ 90-ականների սկզբին, երբ Երևանի «Զվարթնոց» օդանավակայանից երկու կանոնավոր չվերթ էր գործում՝ մեկը դեպի Մոսկվա, մյուսը ռուսական մեկ այլ քաղաք։ Նախորդ դարավերջին սկսված այս գործընթացն արդեն շարունակվում է մոտ երեք տասնամյակ և արդեն աշխարհի բոլոր ուղղություններով։ Մարդիկ հեռանալու տարբեր եղանակներ են որոնել ու գտել  և իրենց պատմությունները պատմել օրագրերին։ Եվ, չնայած դրանց երբեմն չափազաց անձնական բնույթին, մեզ հաջողվել է հավաքել մոտ մեկ տասնյակ օրագրեր, որոնք վավերագրում են Հայաստանը լքողների քողարկված զգացմունքները։  Կարդում է հոդվածի հեղինակ ՝ Արեն Մելիքյանը: