Վահագնի ու Աստղիկի ծիծեռնակները

Մորս «խորթ» հայրը՝ Մուկուչը, իմ ընտանեկան պատմությունը 1915-ին կապող օղակն է։

Պապուս՝ Մուկուչին, հազիվ եմ հիշում. մի քանի դրվագ միայն, թե ինչպես էր խաղողով լի տակառը խառնում ու ոնց էր այգին փորում:

Պապս քչախոս էր։

Մայրս պատմում էր Մուկուչի պատմածը, որ լսել էր փոքր տարիքում։ 

Մուկուչի ընտանիքում, իրենից բացի, ևս 5 երեխա է եղել։ Ավագ քրոջը թուրքերն առևանգել են, մյուսներին սպանել են իր աչքի առաջ, երբ 13 տարեկան է եղել։ Մայրը  երեխաների սպանդը տեսնելով՝ սրտի կաթվածից մահացել է։ Պապս փրկվել է. հարևան թուրքի խորհրդով՝ դիակների մեջ է թաքնվել։ Հետո ձեռքից ձեռք հասել Թեհրան, մեծացել, ամուսնացել։ 1946-ին էլ մորս որդեգրած, եկել են Երևան՝ ավելի լավ կյանքի ակնկալիքով։

3-րդ Մասի «դերմանտինի փոսում» կառուցել է տուն, մշակել այգի, աշխատանքի անցել տպարանում: Ամեն տարի մեկնել է Սուխում՝ հանդիպելու իր գտնված զարմիկներին, այնտեղ էլ մահացել է։

Ցեղասպանության հետ իմ անձնական կապն այս խորթ պապուս պատմությունն է։ Հույսս, որ ընտանեկան ալբոմի իր լուսանկարները կամբողջացնեն իմ հիշողության ֆրագմենտները, ապարդյուն է: 

Ծիծեռնակների բերդը, որտեղից ծիծեռնակներն իբր Վահագնի ու Աստղիկի խոստովանություններ են միմյանց փոխանցել, մի միֆ է, որ խառնվում է իմ մանկության հիշողությանը, ուր Մուկուչը լուռ էր ու իր այգին էր փորում։