Արցախը կիզակետում

Բռնի տեղահանումից մեկ տարի անց արցախցիները, որ բնօրրանում թողել են ամբողջ կյանքի ստեղծածը և կարողացել են իրենց հետ բերել միայն իրենց հմտություններն ու Հայաստանում են փորձում վերագտնել մասնագիտական կարողությունները, ամփոփում են ցավի ու կորուստների մեկ տարին՝ Անի Գևորգյանի ֆոտոպատումում։

Արցախի կորստից մեկ տարի անց, կործանարար պատերազմից չորս տարի անց Թամարա Գրիգորյանը նորից կանգնած է կիսակառույց տան դիմաց և փորձում է նորից տուն կառուցել, հույսով, որ վերջին անգամ։

Մասիս քաղաքի ինֆեկցիոն հիվանդանոցի կիսավեր հին շենքից այժմ մնացել են միայն արտաքին պատերը, իսկ ներսի հատվածն ամբողջությամբ կերպարանափոխվել է։ Անի Գևորգյանի ֆոտոպատումն անդրադառնում է Արցախից բռնի տեղահանվածների բնակարանների կառուցմանը:

Բռնի տեղահանությունից ամիսներ անց էլ արցախցիները ցավով, բայց նաև արդեն կարոտով են հիշում շրջափակման հետևանքով առաջացած հացի խնդրի մասին։ Անի Գևորգյանի ֆոտոպատումն անդրադառնում է շրջափակման հացի պակասին ու այդ խնդիրը հանրայնացնելու փորձերին։

«Ղարաբաղի բնակչությունը լքեց իր տունը, դարավոր ծառերն արմատներով պոկեցին հողից ու անհայտության գիրկը նետեցին», սեպտեմբերի 19-ի աղետի մասին այսպես է գրում ռուս լրագրող Յան Շենկմանը, որը Հայաստան է տեղափոխվել Ուկրաինայում պատերազմի սկսվելուց հետո, իսկ Արցախի բնակչության տեղահանությունից հետո որոշել է հավաքել արցախցիների մենախոսություններն իրենց կորսված տների մասին։

Ոմանք հղի վիճակում, ոմանք արդեն նորածիններին գրկներում ստիպված եղան պատսպարվել ցուրտ ու խոնավ ապաստարաններում, ոմանք էլ իրենց փոքրիկներին լույս աշխարհ բերեցին հենց տեղահանության ճանապարհին, անդրադառնում է Անի Գևորգյանի ֆոտոպատումը։

Բոլոր տեղահանված արցախցիների նման, խնամիներ երկու Գայանեների ընտանիքները նույնպես սեպտեմբերին են եկել Հայաստան, բոլորի նման գրանցվել և հայտնվել են Եղվարդում: Բոլոր տեղահանվածների պես նրանք էլ նույն սոցիալական դժվարություններին են առերեսվում, որոնք պարզաբանում է արցախցի լրագրող Մարութ Վանյանը։

Սեպտեմբերի վերջին կամավորության մեկ օրը Վայքում առաջինը, բայց ոչ վերջինն էր ճարտարապետ Իրինա Մերդինյանի համար։ Բռնի տեղահանված ու Հայաստան տեղափոխված արցախցիներին աջակցելու ընկերներից մեկի նախաձեռնությունը վարակիչ հիվանդության նման պետք է տարածվեր նաև իր վրա։

Հայրենի Արցախի կորստի հետ չհարմարվող, մի քանի անգամ տուն կորցրած արցախցիներից ոմանք բնակություն են հաստատել Արարատի մարզի Ռանչպար գյուղում ու փորձում են զրոյից նոր կյանք սկսել, անդրադառնում է արցախցի լրագրող Սիրանուշ Սարգսյանը։

Առաջին հոգեբանական օգնություն ցուցաբերելով Արցախից բռնի տեղախանված երեխաներին՝ Ներքին գործերի նախարարության աշխատակիցները փորձում են փոքր-ինչ մեղմել երեխաների անհանգստությունները։ Աշխատանքի ընթացքը՝ Անի Գևորգյանի ֆոտոպատումով։