EVN Report

EVN Report

EVN Report-ն անկախ, շահույթ չհետապնդող հարթակ է: Մենք առաջարկում ենք քաղաքականության, տնտեսության, մշակույթի, տեխնոլոգիաների և նորարարության, արվեստի և այլ բնագավառներին վերաբերող հոդվածներ, վերլուծություններ, մեկնաբանություններ, ինչպես նաև փոդքաստներ և մուլտիմեդիա պատմություններ։

ՁայնաՊատում. VII-IX դարեր, քրիստոնեությունը՝ նոր կրոնի ռազմարշավների հանդիման

Եթե Հայոց պատմության մեջ եղել են պահեր, երբ եկեղեցին պետություն էր պետության մեջ, ապա ավելի երկար են ձգվել շրջանները, երբ այն եղել է պետություն առանց պետության, այս ժամանակաշրջաններին է անդրադառնում Վահրամ Մարտիրոսյանի ՁայնաՊատումը, որտեղ հեղինակն առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում, քան հոդվածում։

ՁայնաՊատում. V դար, նահանջ դեպի վիրտուալ հայրենիք

Քրիստոնեությունն առաջինն ընդունած Հայաստանում եկեղեցական ծեսերն անցկացվում էին ուրիշ լեզուներով՝ շատ հաճախ անհասանելի լինելով հավատացյալներին։ Այս խնդրին ու դրա լուծման ուղուն է անդրադառնում Վահրամ Մարտիրոսյանի ՁայնաՊատումը, որտեղ հեղինակն առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում, քան հոդվածում։

ՁայնաՊատում. «Հավա՞տ, թե՞ պետություն» աղետալի հակադրությունը

Շուրջ տասնվեց դար առաջ տեղի ունեցած Ավարայրի ճակատամարտի մասին քննարկումներ են ծավալվում մինչև այսօր։ Այդ ժամանակաշրջանի ընդհանրական պարունակին է անդրադառնում Վահրամ Մարտիրոսյանի ՁայնաՊատումը, որտեղ հեղինակն առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում, քան հոդվածում։

ՁայնաՊատում. Պետական կրոն և սպանված հայրապետեր

IV դարի Հայաստանում որոշ պահերի այնքան սրվեցին պետության ու եկեղեցու միջև հակասությունները, որ այդ ժամանակահատվածում Հայաստանում սպանվեց երեք քահանայապետ, իսկ չորրորդի մահվան հանգամանքները կասկածելի են։ Այս շրջանին է անդրադառնում Վահրամ Մարտիրոսյանի ՁայնաՊատումը, որտեղ հեղինակն առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում, քան հոդվածում։

ՁայնաՊատում. Սրի և խաչի միասնությունը՝ Քրիստոնյա Հայաստան

Թագի ժառանգորդ Տրդատի ու Հայոց եկեղեցու ապագա հիմնադիր Գրիգորի թշնամանքի ակունքների, Հռիփսիմյանց կույսերի՝ Վաղարշապատում հայտնվելու, նրանց տանջանքների ու քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն ընդունելու շրջանին է անդրադառնում Վահրամ Մարտիրոսյանի ՁայնաՊատումը, որտեղ հեղինակն առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում, քան հոդվածում։

Հայկական կինոն՝ ալևորությունից դեպի նոր երիտասարդություն

Բայց և սակայն, այնուամենայնիվ… Նախորդ տարի իր 100 ամյակը բոլորած հայկական կինոն փորձում էր տոնել պատկառելի այս նշանակետը, միաժամանակ ցուցաբերելով երիտասարդանալու, հիմնովին վերափոխվելու և նորովի կայանալու ձգտումներ։ Ինչպե՞ս իմաստավորվեց և ի՞նչ արդյունքներ տվեց հայ կինոյի հոբելյանը Հայաստանում և արտասահմանում։ Որո՞նք էին տեղական կինոարտադրության կարևորագույն ձեռքբերումները 2023-ին և ի՞նչ են դրանք հուշում ազգային կինոյի զարգացման ու ձևավորման ուղիների մասին մոտ ապագայում։ Հայկական կինոյին առնչվող այս և այլ խրթին հարցերը քննարկում ենք պրոդյուսեր և կինո ծրագրավորող Մելիք Կարապետյանի հետ։

16. Դիմակայություն. Հայաստանի պարունակը

16. Դիմակայություն. Հայաստանի պարունակը

Դիմակայության հատկանիշներին, ճգնաժամային իրավիճակներում Հայաստանի դիմակայման կարողություններին են անդրադառնում EVN Report-ի գլխավոր խմբագիր Մարիա Թիթիզյանը և քաղաքագետ Դոկտոր Ներսես Կոպալյանը՝ «Դիմակայություն. զրույց անվտանգության շուրջ» փոդքաստների շարքի վերջին մասում։

ՁայնաՊատում. Աստված սեր է, բոլորը հավասար են Նրա առաջ

Ինչպե՞ս էին մեր թվարկության առաջին դարերում Հայաստանում ընտրում, թե ինչ կրոնի հետևել, ինչպե՞ս քրիստոնյա թագուհին հեռացավ Եդեսիայից ու իր զարդերի գնով փրկեց Երուսաղեմի բնակիչների կյանքը, ովքե՞ր էին Ոսկյաններն ու ի՞նչ ազգային ծագում ունեին առաջին քրիստոնեական սրբերը՝ բացահայտում է Վահրամ Մարտիրոսյանի ՁայնաՊատումը, որտեղ հեղինակն առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում, քան հոդվածում։

Ձայնագիր․ «Մասնակից ընել իմ յոյսերուս»․ Զապել Եսայանի անտիպ նամակը

Զապել Եսայանի ներհայեցողության և ինքնաճանաչման խորքը, հուզականությունն ու լայնախոհությունը բացահայտող, մինչ օրս նամականիներից դուրս մնացած նամակին վերաբերող անդրադարձի ՁայնաԳիրը՝ հեղինակի ընթերցմամբ։

15. Դիմակայություն. հանքարդյունաբերություն հանուն անվտանգության

15. Դիմակայություն. հանքարդյունաբերություն հանուն անվտանգության

Հանքերը կարող են շատ մեծ դեր ունենալ երկրի անվտանգության ճարտարապետության մեջ, թե ինչպես պետք է կիրառել այս հայեցակարգն ու ինչ օգուտներ է հնարավոր ստանալ, քննարկում են են EVN Report-ի գլխավոր խմբագիր Մարիա Թիթիզյանը և քաղաքագետ Դոկտոր Ներսես Կոպալյանը։

ՁայնաՊատում. Ինչո՞ւ քրիստոնեություն

Քրիստոնեական և հեթանոսական դիցարանների տարբերություններին, քրիստոնեության ընդունման նախադրյալներին ու սահմանած նոր վարքականոնին և արժեհամակարգին, դրա տարածողներին անդրադարձող հոդվածի ՁայնաՊատումը, որտեղ հեղինակն առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում, քան հոդվածում։

Կինո՝ անկախ ամեն ինչից. հետահայաց դիտարկումներ

Բայց և սակայն, այնուամենայնիվ… 2023-ը նշանակալի էր միջազգային կինոոլորտի համար տարբեր առումներով. հոլիվուդյան դերասանների և գրողների աննախադեպ գործադուլներ, կաթվածահար կինոարտադրություն, արհեստական բանականության ահագնացող սպառնալիքներ, անորոշության մթնոլորտ կինոփառատոններում և միաժամանակ՝ նոր տոմսարկղային ռեկորդներ, ստեղծագործական լրջագույն ձեռքբերումներ ու հիմնային բարեփոխումների ակնկալիքներ։ Հաստատված արժեքների և նորարարությունների անհրաժեշտության արանքում կինոյի աղոտ ու անկանխատեսելիորեն փոփոխվող հեռանկարներն են, որոնց մասին զրուցում ենք կինոքննադատ Սոնա Կարապողոսյանի հետ։

Կինո՝ անկախ ամեն ինչից. հետահայաց դիտարկումներ

Բայց և սակայն, այնուամենայնիվ… 2023-ը նշանակալի էր միջազգային կինոոլորտի համար տարբեր առումներով. հոլիվուդյան դերասանների և գրողների աննախադեպ գործադուլներ, կաթվածահար կինոարտադրություն, արհեստական բանականության ահագնացող սպառնալիքներ, անորոշության մթնոլորտ կինոփառատոններում և միաժամանակ՝ նոր տոմսարկղային ռեկորդներ, ստեղծագործական լրջագույն ձեռքբերումներ ու հիմնային բարեփոխումների ակնկալիքներ։ Հաստատված արժեքների և նորարարությունների անհրաժեշտության արանքում կինոյի աղոտ ու անկանխատեսելիորեն փոփոխվող հեռանկարներն են, որոնց մասին զրուցում ենք կինոքննադատ Սոնա Կարապողոսյանի հետ։

ՁայնաՊատում. Խենթություն հայկական ձևով՝ Սասնա ծռեր

Արդյո՞ք ժողովուրդն այժմ համապատասխանում է իր էպոսին։ Բնորո՞շ է, դիցուք, «Սասնա ծռերի» հերոսների վարքն այսօրվա հայությանը, բացահայտում է Վահրամ Մարտիրոսյանի ՁայնաՊատումը, որտեղ հեղինակն առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում, քան հոդվածում։

14. Դիմակայություն. Ռուսաստանի ռազմավարական անտարբերությունը

14. Դիմակայություն. Ռուսաստանի ռազմավարական անտարբերությունը

Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում Ռուսաստանի դերի ու նպատակների, և այդ պարունակում Հայաստանի դիմադրության կարողությունների շուրջ զրուցում են EVN Report-ի գլխավոր խմբագիր Մարիա Թիթիզյանը և քաղաքագետ Դոկտոր Ներսես Կոպալյանը։

ՁայնաՊատում. Պատմության արձանագրումը

Շատերը կասկածում են հեռավոր դարերի պատմության հավաստիությանը՝ ելնելով այն հանգամանքից, որ ներկայում ամեն օր բախվում են կեղծ լրատվության։ Թե ինչպե՞ս և ովքե՞ր էին գրում պատմությունը, ի՞նչ դժվարությունների ու քննադատությունների էին բախվում, անդրադառնում է Վահրամ Մարտիրոսյանի ՁայնաՊատումը, որտեղ հեղինակն առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում, քան հոդվածում։

ՁայնաՊատում. Տիգրան Մեծ, Հռադամիզդ, Տրդատ I

Հայ պատմական ամենահայտնի գործիչների ու նրանց նվիրված օպերաների մասին է պատմում Վահրամ Մարտիրոսյանի ՁայնաՊատումը, որտեղ հեղինակն առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում, քան հոդվածում։

13. Դիմակայություն. սառեցված հակամարտության հարատևություն և կառավարում

13. Դիմակայություն. սառեցված հակամարտության հարատևություն և կառավարում

Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի կիրառած ռազմավարությունների ու գործիքների, շահերի ու դերի շուրջ զրուցում են EVN Report-ի գլխավոր խմբագիր Մարիա Թիթիզյանը և քաղաքագետ Դոկտոր Ներսես Կոպալյանը։

12. Դիմակայություն. ոչ ազատական խաղաղություն

12. Դիմակայություն. ոչ ազատական խաղաղություն

Ադրբեջանը ուժեղացնելով իր ագրեսիվ հռետորաբանությունը Հայաստանի նկատմամբ, նախաձեռնեց անվտանգային միջավայրը խաթարելուն միտված ծածուկ քաղաքականություն։ Բացի այդ Ռուսաստանը և Ադրբեջանը միասնական ճակատ են ստեղծել տարածաշրջանում Արևմտյան ներկայության դեմ, իսկ Հայաստանն անցել է իր ռազմավարական շահերի վերակազմավորմանը։

10. Դիմակայություն. հինգ կարևոր հատկանիշները

10. Դիմակայություն. հինգ կարևոր հատկանիշները

Համագործակցային առողջ հարաբերություններ, համակարգային հիշողություն ունենալու կարևորության ու քաղաքական ներառականության շուրջ զրուցում են EVN Report-ի գլխավոր խմբագիր Մարիա Թիթիզյանը և քաղաքագետ Դոկտոր Ներսես Կոպալյանը։

ՁայնաՊատում. Արտաշես Մեծի խաղաղության օազիսը

Ինչպե՞ս Կարթագենի առաջնորդ Հաննիբալը հայտնվեց Հայաստանում ու ինչպիսի դեր ունեցավ Հայաստանի հետագա զարգացման վրա, ի՞նչ պայմաններում գահ բարձրացավ Արտաշես Մեծն ու հեղափոխական ինչ բարեշրջումներ կատարեց, անդրադառնում է Վահրամ Մարտիրոսյանի ՁայնաՊատումը, որտեղ հեղինակն առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում, քան հոդվածում։

ՁայնաՊատում. «Մի վարդ քաղեց այտից». Արա Գեղեցիկ, Շամիրամ… Նինոս

ՁայնաՊատում. «Մի վարդ քաղեց այտից». Արա Գեղեցիկ, Շամիրամ… Նինոս

Ասորեստանի աշխարհակալ թագուհի Շամիրամի՝ հայոց Արա արքային տիրանալու մասին առասպելի վերլուծությունն է Վահրամ Մարտիրոսյանի նոր ՁայնաՊատումի առանցքում, որտեղ հեղինակն առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում, քան հոդվածում։

8. Դիմակայություն. ոզնու հայեցակարգը՝ որպես անհամաչափ պաշտպանական պատերազմի ռազմավարություն

8. Դիմակայություն. ոզնու հայեցակարգը՝ որպես անհամաչափ պաշտպանական պատերազմի ռազմավարություն

Փոքր երկրների պաշտպանական ռազմավարության մաս կազմող ոզնու հայեցակարգի, Հայաստանում դրա կիրառման հնարավորությունների ու Ադրբեջանի զինված ուժերի թուլությունների շուրջ զրուցում են EVN Report-ի գլխավոր խմբագիր Մարիա Թիթիզյանը և քաղաքագետ Դոկտոր Ներսես Կոպալյանը։

ՁայնաՊատում. Վառվռուն աչքերով և հպարտ բնավորությամբ Հայկը

Ո՞րն էր Հայկ նահապետի «հաջողության գաղտնիքը», ինչպե՞ս է դա արտահայտվում ու ինչպիսի՞ն պետք է լիներ ժամանակի հեռահար զենքը՝ նետուաղեղը, բացահայտում է ՁայնաՊատումը, որտեղ հեղինակ Վահրամ Մարտիրոսյանն առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում, քան հոդվածում։

7.Դիմակայություն. գոյաբանական անվտանգություն և Ադրբեջանի խաղաղատյացությունը

7.Դիմակայություն. գոյաբանական անվտանգություն և Ադրբեջանի խաղաղատյացությունը

Վտանգի բացակայության դեպքում պետությունների ագրեսիվ վարքի դրսևորման նպատակների, հակամարտության ձգտման պատճառների ու ինքնության խնդիրների շուրջ զրուցում են EVN Report-ի գլխավոր խմբագիր Մարիա Թիթիզյանը և քաղաքագետ Դոկտոր Ներսես Կոպալյանը։

ՁայնաՊատում. Ու՞մ և ինչու՞ է Խորենացին իրականում կոչել Տիգրան Մեծ

Թե ինչո՞վ է պայմանավորված Մովսես Խորենացու ակնածանքը «իր» Տիգրան Մեծի նկատմամբ, բացահայտում է ՁայնաՊատումը, որտեղ հեղինակ Վահրամ Մարտիրոսյանն առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում, քան հոդվածում։

Պեղումներ ՁայնաՊատում. Միայնակ Ազատարարը` Հովսեփ Էմին

Հովսեփ Էմինը հետագա սերունդներին թողեց ազատարար հերոսի իր աննկուն կերպարը, որն ազգային ինքնություն է կերտում և քաղաքակրթության լույսին ուղղում հայրենակիցների հայացքը։ Էմինի ազատագրական ուղուն անդրադարձող ՁայնաՊատումում Վահրամ Մարտիրոսյանն առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում, քան հոդվածում։

Լուսանկարներ ցավի ու զորեղացման արանքում. ՄԻԱՎ-ով ապրող կանայք

Բայց և սակայն, այնուամենայնիվ… Ինչպե՞ս ցույց տալ ուրիշի ցավը։ Ինչպե՞ս խոսել նրա մասին, ինչը լռեցվում է։ Ինչպե՞ս ներկայացնել ՄԻԱՎ-ով ապրող հայ կանանց։ Այս և այլ հրատապ խնդիրների մասին է լուսանկարիչ Նազիկ Արմենակյանի գալիք «Կարմիր, սև, սպիտակ» ցուցահանդեսը, որը մեր հերթական թողարկման գլխավոր թեման է։

Երևան փոդքասթ #12. Սահմանադրական փոփոխություններ

Երևան փոդքասթ #12. Սահմանադրական փոփոխություններ

Ի՞նչ առավելություն է տալիս իրավունքի՝ Սահմանադրության մեջ ամրագրված լինելը, արդյո՞ք չափազանց հաճախ է փոփոխվում Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունը, և ի՞նչ կապ ունեն քաղաքացիները Սահմանադրության ու Սահմանադրական դատարանի հետ։

Պեղումներ ՁայնաՊատում. Լորդ Բայրոնը լողում է Մխիթարյան միաբանություն, հայերենի դասի

Թե ինչու և ինչպես էր Մխիթար Սեբաստացին արժանացել իր անունով դար ունենալու տիտղոսին՝ բացահայտում է Վահրամ Մարտիրոսյանի ՁայնաՊատումը, որտեղ հեղինակն առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում, քան հոդվածում։

Մասնավոր հավաքորդի այլընտրանքային արվեստի պատմությունը

Բայց և սակայն, այնուամենայնիվ… Աշխարհի գրեթե բոլոր մեծ թանգարանները հիմնված են մասնավոր անձանց կազմված հավաքածուների վրա, իսկ մասնավոր հավաքչության մշակույթը գոյություն է ունեցել մինչև առաջին հանրային թանգարանների կազմավորումը։ Հայաստանում արվեստի ու մշակութային ժառանգության հավաքաչությունը նույնպես ունի իր երկար պատմությունը, սակայն այն մնում է տակավին չուսումնասիրված ու չգնահատված։ Այս առումով հատկապես նշանակալի է Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոնի կազմակերպած «Երևանյան կոլեկցիոներների ընտրությունը» ցուցահանդեսային շարքը, որն արդեն 5-րդ անգամ հանրությանը բացահայտում է առավել յուրօրինակ ու նշանակալի մասնավոր հավաքածուները Հայաստանում։ Այս նախագծի ու ընդհանրապես մասնավոր հավաքորդների մշակութային ազդեցության մասին ենք զրուցում Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոնի ցուցահանդեսային բաժնի ղեկավար, համադրող Արմեն Եսայանցի հետ։

Ձայնագիր. Օտարականության փորձառությունը Ատոմ Էգոյանի կինոյում. Արարատից առաջ, Օրացույցից անդին

Ի՞նչ է նշանակում լինել էմիգրանտ: Արդյո՞ք երկրորդ կամ երրորդ սերնդի գաղթականը դեռևս օտար է, Ատոմ Էգոյանի ֆիլմերին կինոքննադատ Ալեքսանդր Մելյանի անդրադարձի ՁայնաԳիրը։

Պեղումներ ՁայնաՊատում. Երևանի 1724 թվականի ինքնապաշտպանությունը

Պեղումներ ՁայնաՊատում. Երևանի 1724 թվականի ինքնապաշտպանությունը

1724 թվականին օսմանյան բանակի դեմ երևանցիների մի քանի ամսվա դիմադրությանն է անդրադառնում Վահրամ Մարտիրոսյանի նոր ՁայնաՊատումը, որտեղ հեղինակն առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում, քան հոդվածում։

Պեղումներ ՁայնաՊատում. Ջղային ջուղայեցիներ

Պեղումներ ՁայնաՊատում. Ջղային ջուղայեցիներ

Թե ինչպես Արաքսի ափի մի կիրճում սեղմված Ջուղայի բնակիչները դարձան համաշխարհային առևտրապետության մասն ու ինչպես էին վաստակել այլոց վստահությունը, Վահրամ Մարտիրոսյանի նոր ՁայնաՊատումի առանցքում է, որտեղ փոքր-ինչ շեղվելով հոդվածից, առավել մանրամասն է ներկայացնում իրավիճակն ու ավելի շատ փակագծեր բացում։

Պեղումներ ՁայնաՊատում. Հակոբ Մեղապարտի հետ՝ դեպի Վենետիկ

Հակոբ Մեղապարտը, նրա գործունեությունն ու կենսական անհրաժեշտություն գրքերի տպագրման ուղին է գրող, թարգմանիչ Վահրամ Մարտիրոսյանի «Պեղումներ. Հայոց ծանոթ և անծանոթ պատմությունից» շարքի երկրորդ անդրադարձի առանցքում։

Պեղումներ ՁայնաՊատում. «Ալքիմիկոսը»՝ Մկրտիչ Նաղաշ

Մկրտիչ Նաղաշը, նրա ժամանակաշրջանն ու իրադարձություններն են գրող, թարգմանիչ Վահրամ Մարտիրոսյանի «Պեղումներ. Հայոց ծանոթ և անծանոթ պատմությունից» շարքի առաջին անդրադարձի առանցքում, որի ձայնային տարբերակում հեղինակը բացում է փակագծեր և առավել ընդգրկուն ներկայացնում պատումը։

4. Դիմակայություն. Ադրբեջանի հիբրիդային գործողությունները

4. Դիմակայություն. Ադրբեջանի հիբրիդային գործողությունները

Ադրբեջանի կիրառած հիբրիդային պատերազմի գործիքների, դրանց ազդեցությունների ու Հայաստանի դիմակայման հարցերի շուրջ զրուցում են EVN Report-ի գլխավոր խմբագիր Մարիա Թիթիզյանը և քաղաքագետ Դոկտոր Ներսես Կոպալյանը։

3. Դիմակայություն. հիբրիդային պատերազմ և անհամաչափ անհավասարություն

3. Դիմակայություն. հիբրիդային պատերազմ և անհամաչափ անհավասարություն

Հակամարտության պահպանման շարունակականության, հիբրիդային պատերազմի կիրառության ու Հայաստանի անելիքների շուրջ զրուցում են EVN Report-ի գլխավոր խմբագիր Մարիա Թիթիզյանը և քաղաքագետ Դոկտոր Ներսես Կոպալյանը։

Քաղաքացիական գիտակցություն կամ ակտիվիզմը՝ որպես Երևանի պաշտպան

Բայց և սակայն, այնուամենայնիվ… 2000-ականների սկզբից ի վեր, Երևանի անվերջ պաշարված ճարտարապետական ժառանգությունն ու հանրային ենթակառուցվածքներն առիթ հանդիսացան ինքնաբուխ, ապա կազմակերպված քաղաքացիական շարժումների ու գործողությունների առաջացմանը։ Դրանց քաղաքական նշանակությունն ու ներազդեցությունն ակնբախ դարձավ 2018 թվականի հեղափոխության արդյունքում։ 2020-ի Արցախյան պատերազմից հետո, սակայն, քաղաքացիական շարժումների ներուժն ու թափը թվում է գրեթե սպառված։ Այնուամենայնիվ, Երևանի քաղաքապետի ընտրություններին ընդառաջ և գերիշխող կուսակցական համակարգի պարունակում առավել քան կարևոր է թվում քաղաքացիական ուժերի վերակտիվացումը և մասնակցությունը թե՛ քաղաքային ժառանգության ու միջավայրի պահպանման, թե՛ քաղաքական օրակարգը ձևակերպելու գործընթացներում։ Դրա հնարավորությունների և առկա վիճակի հիմնախնդիրների մասին զրուցում ենք Երևանի ժառանգության պաշտպանության կոմիտեի անդամ Իզաբելա Սարգսյանի հետ։

Ձայնագիր. Լեռնային Ղարաբաղում մարդասիրական ճգնաժամը սրում է տարածաշրջանային անկայունությունը

Արցախի ծանր վիճակը հասցեագրելու գործում քաղաքական, բարոյական և իրավական ակնհայտ իրողությունների անտեսման հետևանքները քննող արտաքին գործերի նախկին նախարար Զոհրաբ Մնացականյանի անդրադարձի ՁայնաԳիրը։

Կենսարարի շեմերը

Բայց և սակայն, այնուամենայնիվ… Սյունիքի Վերիշեն գյուղում անցկացվող «Կենսարար մուտքեր. բնակեցման հյուսվածքները Խնձորեսկից Տեղ ու Վերիշեն» ցուցադրությունը հնի ու նորի համադրության, համայնքի ներառման ու անտեսված միջավայրի վերաիմաստավորման քայլ է: Ամիսներ շարունակ տեղացի գորգագործ կանայք, օգտագործելով հայկական ժամանակակից գորգերի ինը էսքիզ, ստեղծել են նոր գորգեր: Ցուցահանդեսի համադրող Նայիրի Խաչատուրեանի և արվեստագետ Դավիթ Քոչունցի հետ զրուցել ենք արվեստագետի հանրային պատասխանատվության, հայկական ժամանակակից գորգերը միջազգային ասպարեզում ներկայացնելու, արմատներին վերադառնալու և տարածքի վերաիմաստավորման մասին:

Կինոփառատոնային դիվանագիտություն. «Ոսկե Ծիրանի» անփոխարինելի առաքելությունը ճգնաժամի օրերին

Բայց և սակայն, այնուամենայնիվ… 2023 թվականին լրանում է «Ոսկե ծիրան» կինոփառատոնի 20-ամյակը։ Իր «չափահասության» շրջանը մուտք գործող փառատոնը չափազանց բարդ ուղի է անցել վերջին երկու տասնամյակներին` իր հաստատուն տեղը գտնելով միջազգային հեղինակավոր կինոփառատոների շարքում։ Ինչպե՞ս են անդրադարձել վերջին տարիների քաղաքական և անվտանգային զարգացումներն ու մշակութային փոփոխությունները կինոփառատոնի առաքելության և նշանակության վրա։ Ի՞նչ դեր ունի «հեղինակային» կինոն ընդհանրապես Հայաստանի ներքին հասարակական դաշտում: Այս և այլ հարցերի շուրջ (փակագծերը բաց) զրուցել ենք «Ոսկե ծիրան» կինոփառատոնի գեղարվեստական ղեկավար Կարեն Ավետիսյանի հետ։

Ձայնագիր. Երևանի լքված հուշարձան շենքերի հետքերով, մաս 1. ԱԳՆ

Պատմական և մշակութային արժեք ունեցող ո՞ր շենքերը կարող են սեփականաշնորհվել, ի՞նչ պարտավորություններ ունեն դրանց տերերն ու ի՞նչ վերահսկողություն ունի պետությունը, այս և այլ հարցերը քննող, ինչպես նաև մասնավորեցման պատմությունները ներկայացնող հոդվածաշարի մեկնարկային անդրադարձի ՁայնաԳիրը։

Ձայնագիր. Աշխատանքային օրենսգրքի նոր կարգավորումներն ու լուծումները

Աշխատողների ու գործատուների շահերի պաշտպանությունն ու ողջամիտ հավասարակշռությունն ապահովելու նպատակով աշխատանքային օրենսգրքում կատարված լայնածավալ փոփոխություններին անդրադարձող հոդվածի ՁայնաԳիրը։

Ձայնագիր. Գործուն զղջումը որպես բարեփոխված անպատժելիություն

Ոստիկանի կողմից անչափահաս տղային հարվածելու դեպքով, տեսանյութի հրապարակումից հետո, հանրային աղմուկի միջոցով փորձ է արվում արդարություն հաստատել։ Այս միջադեպին, անպատժելիության հետևանքներին ու երեխաների շահերի պաշտպանությանն անդրադարձող հոդվածի ՁայնաԳիրը։

Երևան փոդքասթ #4. Վախ

Երևան փոդքասթ #6. Գիտություն

Արդյո՞ք ունենք գիտական հարուստ ժառանգություն և գիտական միջավայր, ձևավորված համայնք, ի՞նչ քայլեր կարող ենք այսօր ձեռնարկել գիտության էկոհամակարգի բացերը լրացնելու համար։

Ձայնագիր. Ինչու՞ «Խ» և այլ Խնդիրներ. Աննա Դավթյանի «Խաննա»-յի երկԽոսային գրաԽոսական

Լայն քննարկումների առիթ դարձած «Խաննա» վեպի շուրջ զրուցում են գրողներ Կարեն Ղարսլյանն ու վեպի հեղինակ Աննա Դավթյանը՝ քննարկելով, ինչպես վեպին վերաբերող հարցեր, այնպես էլ, առհասարակ, գրականությանը։

Տեսախցիկով կինը. Նոր հայկական կինոյի կանացի առաջնագիծը

Բայց և սակայն, այնուամենայնիվ… 1923-ին հայկական կինոյի ստեղծումից ի վեր, ընդհուպ մինչև 2000-ականները, կանայք կարևոր դեր են ունեցել այդ արդյունաբերության և արվեստի միջոցի կայացման գործում։ Սակայն խորհրդահայ կինոյի ողջ պատմության ընթացքում, բացառությամբ հատուկենտ վավերագրող և մի շարք անիմացիոն ռեժիսորների, ասպարեզ չեն իջել կին «կինոհեղինակներ»։ Իրերի այդ դասավորվածությունը կտրականապես սկսեց փոխվել 2000-ականների կեսերին, երբ անկախ կինոարտադրության պայմաններում ի հայտ եկան հայ կին ռեժիսորների մի ամբողջ սերունդ։ Դրանց թվում է նաև ֆրանսիաբնակ Թամարա Ստեփանյանը, որի վերջին լիամետրաժ վավերագրական ֆիլմերը զգալի միջազգային հաջողությունների են հասել և վառ կերպով մարմնավորում են մերօրյա հայկական հեղինակային կինոյի «նոր ալիքի» նկրտումներն ու հեռանկարները։ Թամարայի հետ քննարկել ենք այս շրջադարձը տեղական կինոյի հետագա զարգացման համար, ինչպես նաև դրա մշակութային ներազդեցության հետևանքների կարևորությունը մեր հասարակական կյանքում։

Անիմացնելով հայ կինոյի ապագան

Բայց և սակայն, այնուամենայնիվ… 2022-ին թողարկված և մինչ օրս էկրաններից չիջնող «Ավրորայի լուսաբացը» լիամետրաժ անիմացիոն-վավերագրական ֆիլմը նոր ու հավակնոտ նշաձող բարձրացրեց տեղական կինոարտադրության համար՝ իր հիրավի աննախադեպ փառատոնային հաղթարշավով և միջազգային լայն արձագանքներով։ Ռեժիսոր Իննա Սահակյանի նկարահանած այս ֆիլմը կարծես թե վերջապես հանդգնեց ազատագրվել խորհրդահայ «մուլտիպլիկացիայի» ավանդույթների կապանքներից ու դիսնեյիստական նմանակումներից։ Ֆիլմը հուշում է, որ այս ոլորտը չափազանց խոստումնալից է ժամանակակից հայ կինոյի կայացման համար և միգուցե հենց անիմացիայում այն կարող է գտնել մրցունակության իր բանալին։ Թե ինչպե՞ս կարող է իրականանալ (կամ չիրականանալ) այդ հեռանկարը, պատմում է «Ավրորայի» բեմադրող նկարիչ, անիմատոր, «ՕնՕֆ» անիմացիոն ստուդիայի հիմնադիր Տիգրան Առաքելյանը։

Ո՞վ է խոսում ու ի՞նչ է խոսվում հայկական էկրանից. զրույց վերաներկայացման խնդիրների շուրջ

Մի քանի օրից Հայ կինոն կբոլորի իր 100 ամյակը։ Ինչպե՞ս է այն մեզ ծառայել այդ դարաշրջանում և կարողացե՞լ է արդյոք կառուցողական կերպով վերա-ներկայացնել հայաստանյան հասարակության զառիվայր, հակասական և բազմաշերտ պատմական հետագիծն ու հարափոփոխ ներկան։ Որտե՞ղ, ի վերջո, պետք է փնտրել ու տեղադրել հայ կինոյի քաղաքական պատասխանատվության գործառույթը մեր օրերում, երբ տեղական ժամանակակից կինոն, ասես, դուրս է մղվել հասարարական ներազդեցության շրջանակներից։ Այս խրթին հարցերի շուրջ (հնարավորինս անկաշկանդ) զրուցում ենք կինոգետ, խորհրդահայ կինոյի վերջալույսի վկա Շագա Յուզբաշյանի հետ։

Փնտրելով հին եկեղեցու նոր ձևերը

Բայց և սակայն, այնուամենայնիվ… Հայ առաքելական եկեղեցիների ձևերի արդիականացումը Հայաստանում, թերևս, առավել զգայուն թեմաներից է հայկական ժամանակակից ճարտարապետության պարունակում։ Եթե արևմտյան եկեղեցում կրոնական գործառույթի ազատ ու համարձակ մեկնաբանությունը ճարտարապետների կողմից վաղուց ի վեր քաջալերվում է, ապա մեզ մոտ եկեղեցու ավանդական ձևերը համարվում են անձեռնմխելի նախապայման ու արժեք, ինչպես օրինակ քաղկեդոնական ու մահմեդական կրոնների դեպքում։ Որքանո՞վ են, սակայն, նման փոփոխություններն անհրաժեշտ կամ «վտանգավոր»։ Կարո՞ղ է ճարտարապետությունն ինքնին ներազդել կրոնի ընկալման, նշանակության ու իմաստների վրա, թե՞ ոչ։ Ու արդյոք մեր եկեղեցական ճարտարապետությունը եղել է այնքան անփոփոխ, որքան ընդունված է համարել։ Այս և ուրիշ հարցեր քննարկում ենք ճարտարապետ, Փամբակ գյուղի նոր եկեղեցու նախագծի հեղինակ Տիգրան Գրիգորյանի հետ։

Պայքարը որպես դիզայն

Բայց և սակայն, այնուամենայնիվ… Կատուների տեսանյութերով, կեղծ լուրերով ու սելֆիներով ողողված մեր գերհագեցված մեդիա իրականությունում, գնալով ավելի կարևոր են դառնում այն պատկերները որոնք, ինչպես պնդում է հայտնի ասացվածքը, «արժեն հազար բառ»։ Նման պատկերներից է գրաֆիկական նկարազարդող, արվեստագետ Նվարդ Երկանյանի «Նրանք եկել էին խաղաղությամբ» պաստառը, որն ընդամենը մի քանի սեղմ մանրամասների միջոցով կարողացավ ամփոփել Արցախի շրջափակման ողջ աբսուրդն ու հանրային ցասումը, ժամերի ընթացքում ողողելով ֆեյսբուքն ու ինստագրամը։ Նվարդի հետ քննարկել ենք նրա ստեղծագործական գործունեության քաղաքական կողմը, դիզայնի հասարակական ներգրավվածության կարևորությունը և այս միջոցի հեռանկարները նոր տեխնոլոգիաների դարաշրջանում։

Ո՞վ թափ կտա կուլիսի փոշին

Բայց և սակայն, այնուամենայնիվ… 19-րդ և 20-րդ դարերի ընթացքում թատրոնը եղել է հայկական մշակույթի հիմնասյուներից մեկը։ Սակայն ետանկախացման շրջանում արվեստի այս միջոցն ակնհայտորեն կորցրել է իր այդ երևելի դիրքը՝ հետզհետե հեռանալով իրականությունն արտացոլելու և հավաքական գիտակցություն ձևավորելու իր երբեմնի կարողությունից, եթե ոչ առաքելությունից։ Հայկական թատրոնի այս մտահոգող ներկայի և դրան նոր կյանք ու նշանակություն հաղորդելու անհրաժեշտության մասին ենք զրուցել անկախ թատրոնի անվանի գործիչ, ֆրանսիահայ բեմադրող Սերժ Մելիք-Հովսեփյանի հետ։

Մշակույթը որպես կյանքի իրավունք

Բայց և սակայն, այնուամենայնիվ… Համաշխարհային երկրորդ պատերազմից հետո ձևակերպված «Մարդու իրավունքները» թերևս այն հիմնական իրավական համակարգն է, որը մինչ օրս հանդիսանում է հասարակությունների զարգացման գնահատման անկյունային բանաձևը։ Մշակույթի հասանելիությունը և պահպանումը, ինչպես նաև հեղինակային իրավունքը` որպես մարդու իրավունքների չափանիշ, համեմատաբար նոր եզրույթ է, որի քաղաքական կարևորության մասին ենք զրուցել տեսաբան և գրականագետ Տիգրան Ամիրյանի հետ։

Գրականություն ընթացքի մեջ

Գրականություն ընթացքի մեջ

Բայց և սակայն, այնուամենայնիվ… Ի՞նչ դեր ունի գրականությունը միջմշակութային բախումների, ինքնության ճգնաժամերի և հավաքական վախերի փարատման գործընթացներում։ Այս ու շատ այլ հարցերի շուրջ զրուցել և մեկ մեկ էլ բանավիճել ենք գրող, ՓԵՆ Հայաստան կազմակերպության տնօրեն Արմեն Հայաստանցու հետ՝ փորձելով հասկանալ, թե ի՞նչն է մեզ խանգարում ընդհանուր ԼԵԶՈՒ գտնել մեր հարևանների հետ։

Արվեստի շուկա

Բայց և սակայն, այնուամենայնիվ… Ի՞նչ դեր է խաղում ժամանակակից արվեստը այսօրվա իրականությունում։ Այս տարի, մայիսին Մերգելյան Ինստիտուտի ցուցահանդեսային տաղավարում տեղի է ունեցել «Արտ ֆեյր» ժամանակակից արվեստին նվիրված միջոցառման երրորդ թողարկումը, որը ժամանակակից արվեստի միակ շուկան է Հայաստանում։ Եվ ֆեյրի նշանակության, շուկայի ստեղծման, հաջողությունների ինչպես և դժվարությունների մասին զրուցում է նախագծի համադրողներից և կազմակերպիչներից արվեստաբան Եվա Խաչատրյանը։

Գրքամոլի օրագիրը

Բայց եւ սակայն, այնուամենայնիվ... Ի՞նչ հասարակական նշանակություն ունեն այսօր՝ մեր գերհասանելի ու գերհագեցած թվանշային դարաշրջանում տպագիր գրքերն ու հատկապես բուկինիստական գրախանութները, որոնցից առավել ինքնատիպն ու երկարակյացը վերջերս փակեց իր դռները Երևանում՝ տեղի տալով հերթական սրճարանի։ Արձակագիր Արամ Պաչյանի հետ զրուցում ենք 21-րդ դարում հետզհետե անհետացող գրքամոլության մշակույթի, միջավայրի ինչպես նաև տպագիր գրքերի զարմանալիորեն հարատևող հմայքի մասին։

Ժառանգության մշակույթ՝ առասպելներից դեպի ռազմավարություն

Ժառանգության մշակույթ՝ առասպելներից դեպի ռազմավարություն

EVN Report-ի «ԵՎ այլն» բաժնի խմբագիր, արվեստի պատմաբան Վիգեն Գալստյանը մեկնարկում է զրույցների շարք։ Նախագծի առաջին զրույցի թեման է Հայաստանի մշակութային ժառանգության պահպանության հիմնախնդիրները, համակարգային ու պետական ռազմավարությունների վերանայման օրհասական անհրաժեշտությունը։ Զրուցակից՝ մշակութային մարդաբան Գայանե Շագոյան։

Անվտանգության զեկույց. սեպտեմբեր 2022

Ձայնագիր. Անվտանգության զեկույց. սեպտեմբեր 2022

EVN անվտանգության զեկույցի առաջին թողարկմանը դոկտոր Ներսես Կոպալյանն անդրադառնում և ամբողջացնում է Հայաստանի սեպտեմբերյան անվտանգային իրադրությունը՝ բնորոշելով այն անորոշ, քանի որ Ադրբեջանը զգալիորեն ավելացրել է միջպետական հակամարտության մեխանիզմների կիրառումը` նախաձեռնելով ինչպես լայնամասշտաբ ներխուժումներ, այնպես էլ աստիճանաբար դիմելով հիբրիդային պատերազմի, որի նպատակը հրադադարի ռեժիմի խախտումներն արդարացնելն է:

Ձայնագիր. Սեփական շահերին և ուժերին ապավինմանը, ինքնավստահությանն ու համախմբմանն այլընտրանք չունենք

Զոհրաբ Մնացականյանի՝ կայուն և ոչ միակողմ խաղաղության ձեռքբերման ճանապարհին հանդիպող մարտահրավերներն ու Հայաստանի անելիքները մատնանշող հոդվածի ՁայնաԳիրը։

Ձայնագիր. Մաս 2. Ի՞նչ կարող է պատահել Լեռնային Ղարաբաղի հայերին

Ձայնագիր. Մաս 2. Ի՞նչ կարող է պատահել Լեռնային Ղարաբաղի հայերին

Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության հետ համեմատելի՝ Նախիջևանի, Հարավային Օսեթիայի, Հյուսիսային Կիպրոսի, Բոսնիա և Հերցեգովինայի, Արևելյան Թիմորի և Կոսովոյի հակամարտությունների զարգացումը ներկայացնող Սոսի Թաթիկյանի հոդվածի ՁայնաԳիրը։

Ձայնագիր. 1853-1856 թվականների Ղրիմի պատերազմը և միջազգային խորը հակասությունները

1850-ականների Ղրիմի պատերազմի, միջազգային խորը հակասությունների ու Սևծովյան տարածաշրջանում ազդեցությունն ավելացնելու շարունակվող պայքարին անդրադարձող հոդվածի ՁայնաԳիր տարբերակը։

Ձայնագիր. Մաս 1.Ցեղասպանությունը՝ որպես ազգային և միջազգային օրակարգի մաս

«Քաղաքականություն» բաժնում հրապարակված Սուրեն Մանուկյանի «Մաս 1. Ցեղասպանությունը՝ որպես ազգային և միջազգային օրակարգի մաս. Ցեղասպանության հարցը և ժամանակակից դիվանագիտությունը» հոդվածի ձայնագիր տարբերակը։ Ընթերցում է Գոհար Աբրահամյանը։ Անցյալում կատարված ոճրագործությունների և այսօր էլ աշխարհում ընթացող մարդկայնության դեմ հանցագործությունների խնդիրն օգտագործվում է ոչ միայն քաղաքական հռետորաբանության մեջ, այլ նաև միջազգային զանազան խաղացողների կողմից իրենց շահերի սպասարկման համար։

Ձայնագիր. Մաս 1. Ի՞նչ կարող է պատահել Լեռնային Ղարաբաղի հայերին. անվտանգության և մարդու իրավունքների երաշխիքների բացակայությունից բխող անորոշություններ

«Քաղաքականություն» բաժնում հրապարակված՝ Սոսի Թաթիկյանի «Մաս 1. Ի՞նչ կարող է պատահել Լեռնային Ղարաբաղի հայերին. նրանց անվտանգության և մարդու իրավունքների երաշխիքների բացակայությունից բխող անորոշություններ» հոդվածի ձայնագիրը: Ընթերցում է Սոնա Ներսեսյանը: Երեք մասից բաղկացած հոդվածաշարի առաջին մասում Սոսի Թաթիկյանը վերլուծում է Լեռնային Ղարաբաղի անորոշությունները և հնարավոր սցենարները, եթե Հայաստանի ղեկավարությունը ճանաչի Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը։

Ձայնագիր. Հետծննդաբերական դեպրեսիա․ հոգեբանական խնդիրներ, որոնք դեռևս ժխտվում են

«Մարդ և հասարակություն» բաժնում հրապարակված՝ Գոհար Աբրահամյանի «Հետծննդաբերական դեպրեսիա․ հոգեբանական խնդիրներ, որոնք դեռևս ժխտվում են» հոդվածի ձայնագիրը։ Ընթերցում է Գոհար Աբրահամյանը։ Թեև երեխա ունենալը կնոջ կյանքում հրաշալի իրադարձություններից է, սակայն դառնում է նաև հախուռն ու անկառավարելի զգացումների շրջափուլ, որը կարող է հանգեցնել անգամ հետծննդաբերական դեպրեսիայի:

Ձայնագիր. Հիվանդությունից ձերբազատվելու հրաշքի սպասումը Գերմանիայում. մաս 2

«Մարդ և հասարակություն» բաժնում հրապարակված՝ Անահիտ Հարությունյանի «Հիվանդությունից ձերբազատվելու հրաշքի սպասումը Գերմանիայում. մաս 2» հոդվածի ձայնագիրը։ Ընթերցում է Գոհար Աբրահամյանը։ Բուժման նպատակով մարդիկ հաճախ նախընտրում են մեկնել Գերմանիա՝ հույսով ու մեծ ակնկալիքներով, սակայն որոշ դեպքերում «հեքիաթային երկրում» ապրելու պատկերացումները սխալ են լինում ու մնում են ձեռնունայն։

Armenia in Demographic Crisis

Ձայնագիր. Հայաստանը ժողովրդագրական ճգնաժամում

«Մարդ և հասարակություն» բաժնում հրապարակված՝ Գայանե Մկրտչյանի «Հայաստանը` ժողովրդագրական ճգնաժամում» հոդվածի ձայնագիրը: Ընթերցում է Գոհար Աբրահամյանը: Ժողովրդագրական վերջին տվյալները գուժում են Հայաստանում ճգնաժամային իրավիճակի մասին։ Ծերացման բարձր ցուցանիշ ունեցող երկրում ժողովրդագրական իրավիճակը բարելավելու և ծնելիությունը խթանելու նպատակով իրականացվում են ծրագրեր, սակայն արդյոք դրանք արդյունավետ են։

Ձայնագիր. Հիվանդությունից ձերբազատվելու հրաշքի սպասումը Գերմանիայում. մաս 1

«Մարդ և հասարակություն» բաժնում հրապարակված՝ Անահիտ Հարությունյանի «Հիվանդությունից ձերբազատվելու հրաշքի սպասումը Գերմանիայում. մաս 1» հոդվածի ձայնագիրը։ Ընթերցում է Գոհար Աբրահամյանը։ Դյուսելդորֆի փախստական հայցողների կացարանում մարդիկ տարիներ շարունակ ապրում են, բուժվում ու միշտ սպասում՝ կամ լիարժեք բուժմանը, կամ արտաքսմանը։ Հոդվածաշարում հայերը ներկայացնում են, թե ինչպես են հասել Գերմանիա՝ հրաշքի սպասումով։

Ձայնագիր. Երբ ապագայապաշտները հանդիպեցին իրենց բաղձած ապագայի հետ

«ԵՎ այլն» բաժնում հրապարակված՝ Կարեն Ղարսլյանի «Երբ ապագայապաշտները հանդիպեցին իրենց բաղձած ապագայի հետ» հոդվածի ձայնագիրը: Ընթերցում է Կարեն Ղարսլյանը: Թեև Հայաստանում ակնհայտորեն գերիշխում է հավաքապաշտական և առնական մշակույթը, քիչ չեն հասարակությունում անհատապաշտական և/կամ սեռահավասարության ձգտող սակավաթիվ շերտերի կողմից նրան նետված ձեռնոցները: *Ուշադրություն, ձայնագրում առկա են հայհոյախառն արտահայտություններ:

Ձայնագիր. Ինչու է Հայաստանին պետք ռեալպոլիտիկ, հիմա՛

«Կարծիք» բաժնում հրապարակված՝ Գևորգ Օսկանյանի «Ինչու է Հայաստանին պետք ռեալպոլիտիկ, հիմա՛» հոդվածի ձայնագիրը։ Ընթերցում է Գոհար Աբրահամյանը։ Ավելի քան 30 տարիների ընթացքում մշտապես խոսվել է Հայաստանի ազգային նպատակների արդարացիության և չափազանց քիչ` այդ նպատակներին հասնելու միջոցների և ընտրված նպատակների իրագործելիության մասին: