Hovhannes Nazaretyan

Հովհաննես Նազարեթյան

Հովհաննես Նազարեթյանը EVN Report-ի թիմին միացել է 2022-ին։ Նա հիմնականում գրում է արտաքին հարաբերությունների և անվտանգության թեմաներով։ Նա նախկինում աշխատել է «Իրազեկ քաղաքացիների միություն» հասարակական կազմակերպության «Փաստերի ստուգման հարթակում» (Fip.am) և ՍիվիլՆեթում՝ որպես փաստեր ստուգող և հետաքննող լրագրող։

Armenia’s Defense Diversification Gains Steam

Ընդլայնվում է ռազմական համագործակցությունների շրջանակը

Հնդկաստանը և Ֆրանսիան վերջին երկու տարում դարձել են Հայաստանի սպառազինության հիմնական մատակարարները։ Ռազմական կարողությունները հզորացնելու նպատակով Երևանը փորձում է ընդլայնել ռազմական հարաբերությունները այլ երկրների հետ ևս։

Russia’s Soft Exit: Border Guards and Peacekeepers Withdraw

Ռուսաստանի ելքը. սահմանապահների ու խաղաղապահների դուրսբերումը

Ռուս խաղաղապահները վերջերս դուրս եկան հայաթափված և ամբողջությամբ Ադրբեջանի վերահսկողության տակ գտնվող Լեռնային Ղարաբաղից, միաժամանակ, Հայաստանից դուրս են գալիս Ադրբեջանի սահմանի երկայնքով և Երևանի «Զվարթնոց» օդանավակայանում տեղակայված ռուս սահմանապահները, ինչը տարածաշրջանից Ռուսաստանի ընդհանուր նահանջն է խորհրդանշում։

Երևանի լքված հուշարձան շենքերի հետքերով, մաս 3. Արամի 54

Երևանի լքված հուշարձան շենքերի հետքերով, մաս 3. Արամի 54

Երևանի կենտրոնում 1902 թվականին կառուցված, իսկ 1934-ին վերակառուցված ու որպես հիվանդանոց օգտագործված շենքը, թեև հանրապետական հուշարձանի կարգավիճակ ունի, սակայն այսօր անբարեկարգ վիճակում է և լքված։ «Երևանի լքված հուշարձան շենքերի հետքերով» շարքի երրորդ մասում Հովհաննես Նազարեթյանը ներկայացնում է այս շենքի մասնավորեցման ընթացքն ու հետագան։

Երևանի լքված հուշարձան շենքերի հետքերով, մաս 1. ԱԳՆ

Երևանի լքված հուշարձան շենքերի հետքերով, մաս 1. ԱԳՆ

Արտաքին գործերի նախարարության նախկին շենքը, թեև տարիներ առաջ սեփականաշնորհվել է, սակայն պարապուրդի է մատնված, ինչպես Երևանի կենտրոնի մի շարք պատմական և մշակութային արժեք ունեցող այլ շենքեր։ Ո՞ր շենքերը կարող են սեփականաշնորհվել, ի՞նչ պարտավորություններ ունեն դրանց տերերն ու ի՞նչ վերահսկողություն ունի պետությունը, այս և այլ հարցերը քննող հոդվածաշարի մեկնարկային անդրադարձը։

The Levon Ter-Petrosyan Administration: 1991-1998

Լևոն Տեր-Պետրոսյանի նախագահության տարիները. 1991-1998 թթ.

1991 թ. մարտին Հայաստանը մերժեց Խորհրդային Միության նոր միություն ստեղծելու առաջարկը, և 1991 թ. սեպտեմբերի 21-ին հանրաքվեով անկախություն ստացավ: Տեր-Պետրոսյանը 1991 թ. հոկտեմբերի 16-ին դարձավ Հայաստանի Հանրապետության առաջին նախագահը: Այս հոդվածը անդրադարնում է նրա իշխանության գալու հանգամանքներին և կառավարման հիմնական մարտահրավերներին ու թերություններին:

The Ups and Downs of Lake Sevan

Սևանա լճի վերելքն ու անկումը

էկոհամակարգի Պատկերազարդում Արմինե Շահբազյանի: Սևանա լիճը Հարավային Կովկասի ամենամեծ ջրային ավազանն է: Այն քաղցրահամ և բարձրալեռնային լիճ է, ծովի մակարդակից ավելի քան 1.900 մետր բարձրության վրա, կենսական նշանակություն ունի Հայաստանի ձկնորսության, զբոսաշրջության (հատկապես ներքին), գյուղատնտեսության, արդյունաբերության և տնտեսության այլ ճյուղերի համար: Սևանը զբաղեցնում է 1.278 քառակուսի կմ մակերես կամ Հայաստանի ամբողջ տարածքի 4,3%-ը։ Լճի ավազանը Գեղարքունիքի մարզում է, որի բնակչությունը 230.000 մարդ է (երկրի ամբողջ բնակչության 8%-ը): Լիճը սնվում է 28 գետերից ու վտակներից: Արտահոսքի առումով հստակ կարգավորվող Հրազդան գետը, որը հոսում է Հայաստանի կենտրոնական հատվածով ու թափվում Արաքս, լճից սկիզբ առնող միակ գետն է։ Խորհրդային վաղ տարիներից Սևանում տեղի են ունեցել ջրի մակարդակի արմատական փոփոխություններ, որը բնապահպանական տևական խնդիրներ է առաջացրել լճի էկոհամակարգի համար:   Չորացնել (և փրկել) լիճը 1930-ականներից խորհրդային իշխանությունները լիճն օգտագործում էին երկրի ինդուստրիալացման ու գյուղատնտեսության արդիականացման իրենց հավակնոտ ծրագրերը կյանքի կոչելու համար։ 1930-1960 թթ. Հրազդանի վրա կառուցվեց յոթ հիդրոէլեկտրակայան՝ ձևավորելով հանրապետության ամենից մեծ՝ Սևան-Հրազդան կասկադը։ Կառուցվում էին նաև ջրանցքներ՝ Արարատյան դաշտի բերրի հողերը ոռոգելու համար։ 1933 թվականին, երբ սկսվեց լճի ջրի մակարդակի իջեցման առաջին ծրագիրը, այն ծովի մակարդակից բարձր էր 1.916 մետրով, ծավալը 58,5 մլրդ խմ էր, առավելագույն խորությունը՝ 99 մետր: 1933-1949 թթ. Խորհրդային Հայաստանը փոխեց Հրազդանի հունը և լճի մակարդակից շուրջ 40 մ ցածր թունել կառուցեց՝ հիդրոկայանները սնելու համար: Դրանից հետո լճի մակարդակը սկսեց իջնել տարեկան ավելի քան մեկ մետրով: Սևանա լճի հայտնի կղզին, որտեղ նշանավոր Սևանավանքն է, վերածվեց թերակղզու: 1990-ականների կեսերին Սևանի մակարդակն իջել էր 19 մետրով և այն ջրիմուռապատվել էր, ինչը լճում ֆոսֆորի, ազոտի և օրգանական այլ նյութերի գերավելցուկի հետևանք էր: Հավասարակշռությունը վերականգնելու և Արալյան

Avoiding the Empty Nest: Armenia’s Demographic Security

Խուսափել դատարկ բնից. Հայաստանի ժողովրդագրական անվտանգությունը

Պատկերազարդում Արմինե Շահբազյանի: Վերջին 30 տարիներին Հայաստանը զգալի ժողովրդագրական անկում է ապրել: Սահմանափակ հայրենադարձության պայմաններում մեծ արտագաղթը և բարձր մահացության համեմատ ցածր ծնելիությունը եղել են այդ անկման հիմնական պատճառները: Անկումն ազդել է երկրի ներքին կյանքի գրեթե բոլոր ոլորտների վրա։ Քիչ մարդ նշանակում է քիչ աշխատուժ և քիչ զորակոչիկներ։ Բարձր հմտություններ ունեցողների  արտագաղթը (ուղեղների արտահոսք), իր հերթին, բացասաբար է անդրադառնում կրթության և երկրի ընդհանուր զարգացման վրա։ read in English Avoiding the Empty Nest: Armenia’s Demographic Security 2020 թվականի Արցախյան պատերազմը հազարավոր հայ տղամարդկանց կյանքեր խլեց։ Հունվարի 21-ին առողջապահության նախարարը հայտարարեց, որ դատաբժշկական փորձաքննության է ենթարկվել 3.450 մարմին։ Նոյեմբերի 10-ի հայտարարությունից ավելի քան երկու ամիս անց զոհերի ստույգ թիվը դեռ հայտնի չէ։ Դեկտեմբերի կեսերին Զինծառայողների ապահովագրության հիմնադրամի տնօրենը նշել էր, որ կա 2.900 հաստատված մահ, 1.600 անհայտ կորած և 2.000-3.000 հաշմանդամ զինվոր: Համեմատության համար նշենք, որ Ղարաբաղյան առաջին պատերազմի ժամանակ զոհվել է շուրջ 6.000 մարդ, որից 2.500-ը ամենից մահաբեր տարում՝ 1992-ին։ Պատերազմի զոհերից բացի, 2020 թվականին COVID-19 համաճարակը 2.828 կյանք խլեց: Այսպիսով, 2020 թվականին Հայաստանում գրանցվել է 1988 թվականից ի վեր մահացության ամենաբարձր ցուցանիշը։ 1988-ին Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժին զոհ էր գնացել շուրջ 38.000 մարդ: 44 օր տևած պատերազմը մարդկային մեծ կորուստներ հասցրեց Արցախին և Հայաստանին: Զոհված զինծառայողների զգալի մի մասը ծնվել էր 21-րդ դարի առաջին երկու տարում՝ 2001 և 2002 թվականներին: Սա էական ազդեցություն կունենա Հայաստանի առաջիկա տասնամյակների ժողովրդագրության վրա։ Հազարավոր երիտասարդ տղամարդկանց կորուստը երկարաժամկետ կտրվածքում ավելի քիչ երեխաների ծնունդի է հանգեցնելու։ 2001 և 2002 թվականներին ծնելիության մակարդակն արձանագրել էր նորանկախ Հայաստանի բոլոր ժամանակների ամենացածր ցուցանիշը: Կենտրոնական բանկի նախկին ղեկավար Բագրատ Ասատրյանը համոզված է, որ պատերազմը սանձազերծելիս

Azerbaijan’s War Crimes

Ադրբեջանի պատերազմական հանցագործությունները

Բազմաթիվ ռազմական հանցագործություններ են կատարվել 2020 թվականի Արցախյան պատերազմի ընթացքում և դրանից հետո: Այս հոդվածում ներկայացվում և թվարկվում են ադրբեջանական զինուժի կողմից հայ զինծառայողների և քաղաքացիական անձանց նկատմամբ իրականացված ամենասարսափելի և դաժան պատերազմական հանցագործությունները:

Agriculture in Armenia: An Overview

Գյուղատնտեսությունը Հայաստանում. ակնարկ

Հայաստանում աշխատուժի ավելի քան մեկ երրորդը զբաղված գյուղատնտեսության ոլորտում: Այն շարունակում է մնալ տնտեսության հիմնական ճյուղը, չնայած ոլորտում առկա բազմաթիվ խնդիրների: 1991-ին՝ անկախության հռչակումից և սովխոզների (խորհրդային կոլեկտիվ, պետական ֆերմերային տնտեսություններ) վերացումից հետո գյուղատնտեսության ոլորտում գերակշռում են փոքր ընտանեկան ֆերմաները: