Tag: EVN Report

Պատկերազարդում Արմինե Շահբազյանի: 2018 թվականին, հայաստանյան  քաղաքական դաշտում տեղի ունեցած փոփոխությունից հետո հաճախ հնչեցվող հարցերից մեկը դա քաղաքացիական հասարակության դերի մասին հարցադրումն էր, թե ինչ ազդեցություն ունեցան քաղաքացիական շարժումները, ֆորմալ և ոչ ֆորմալ կառույցներն ու խմբերը քաղաքական այդ գործընթացի հասունացման ու իրագործման վրա և ինչպես են շարունակելու իրենց գործունեությունը՝  նոր իրավիճակում։ Շատերը գտնում էին, որ քաղաքացիական հասարակությունը պետք է փոխի իր մոտեցումները, գործելաոճն ու լեզուն, քանի որ 2018 թվականին բոլորովին այլ իրավիճակ է, նոր մարդիկ են ստանձնել կառավարման ղեկը, որոնց մեջ կան ակտիվիստներ, հանրային գործիչներ ու հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ, որոնք ակտիվ մասնակցություն են ունեցել սոցիալական շարժումներին ու կգործեն նոր արժեքներով և նոր մեթոդներով։ Հնչում էին կարծիքներ, որ նոր ձևավորված կառավարությանը պետք է նվազ քննադատաբար վերաբերվել, նրանք անփորձ են, կսովորեն, ժամանակ է պետք, ուստի, քաղաքացիական հասարակությունը պետք է որոշակի դադար տա և ընձեռի այդ հնարավորությունը։  Կային նաև տեսակետներ, որ քաղաքացիական ինստիտուտները պետք է շարունակեն իրենց հանրային վերահսկողության և հաշվետվողականության հետևողականության գործառույթը, հակառակ դեպքում անփորձները կհայտնվեն «ջերմոցային» պայմաններում և տոտալ անպատասխանատվության տիրույթում։ Իհարկե, կան նաև քաղաքացիական հասարակությունը թիրախավորող, դավադրապաշտապաշտական առասպելներ հյուսող և հանրային վախերի ու նախապաշարմունքների վրա ազդեցություն թողնող խմբեր, սակայն նրանք առաջնորդվում են հակաժողովրդավարական, մարդու իրավունքների ժամանակակից ընկալումներիը մերժող, տոտալիտար համակարգերին հատուկ մոտեցումներով, ուստի, այս հոդվածի համատեքստում այդ խմբերի կողմից հնչեցվող ապակողմնորոշող մոտեցումները վերլուծության ենթակա չեն, և որևէ կերպ չեն կարող համարվել գիտելիքահենք մոտեցում՝ քաղաքացիական հասարակության դերն ու նշանակությունը վերլուծելու տեսանկյունից։ Այս կարծիքների և տեսակետների առաջացման պատճառն այն է, որ իրականում չի գիտակցվել, թե ինչպիսի դերակատարում ունի քաղաքացիական հասարակությունը ժողովրդավարական պետության կայացման գործում և ինչ

Հայաստանի գյուղատնտեսներին անհրաժեշտ է ոռոգման ջուր՝ հողը սնուցելու համար, սակայն մի շարք խոչընդոտներ խանգարում են: Ջրամատակարարման համակարգի վատ վիճակի պատճառով ոռոգման ջրի 40-50 տոկոսը կորչում է մինչև վերջնակետին հասնելը:

էկոհամակարգի Պատկերազարդում Արմինե Շահբազյանի: Սևանա լիճը Հարավային Կովկասի ամենամեծ ջրային ավազանն է: Այն քաղցրահամ և բարձրալեռնային լիճ է, ծովի մակարդակից ավելի քան 1.900 մետր բարձրության վրա, կենսական նշանակություն ունի Հայաստանի ձկնորսության, զբոսաշրջության (հատկապես ներքին), գյուղատնտեսության, արդյունաբերության և տնտեսության այլ ճյուղերի համար: Սևանը զբաղեցնում է 1.278 քառակուսի կմ մակերես կամ Հայաստանի ամբողջ տարածքի 4,3%-ը։ Լճի ավազանը Գեղարքունիքի մարզում է, որի բնակչությունը 230.000 մարդ է (երկրի ամբողջ բնակչության 8%-ը): Լիճը սնվում է 28 գետերից ու վտակներից: Արտահոսքի առումով հստակ կարգավորվող Հրազդան գետը, որը հոսում է Հայաստանի կենտրոնական հատվածով ու թափվում Արաքս, լճից սկիզբ առնող միակ գետն է։ Խորհրդային վաղ տարիներից Սևանում տեղի են ունեցել ջրի մակարդակի արմատական փոփոխություններ, որը բնապահպանական տևական խնդիրներ է առաջացրել լճի էկոհամակարգի համար:   Չորացնել (և փրկել) լիճը 1930-ականներից խորհրդային իշխանությունները լիճն օգտագործում էին երկրի ինդուստրիալացման ու գյուղատնտեսության արդիականացման իրենց հավակնոտ ծրագրերը կյանքի կոչելու համար։ 1930-1960 թթ. Հրազդանի վրա կառուցվեց յոթ հիդրոէլեկտրակայան՝ ձևավորելով հանրապետության ամենից մեծ՝ Սևան-Հրազդան կասկադը։ Կառուցվում էին նաև ջրանցքներ՝ Արարատյան դաշտի բերրի հողերը ոռոգելու համար։ 1933 թվականին, երբ սկսվեց լճի ջրի մակարդակի իջեցման առաջին ծրագիրը, այն ծովի մակարդակից բարձր էր 1.916 մետրով, ծավալը 58,5 մլրդ խմ էր, առավելագույն խորությունը՝ 99 մետր: 1933-1949 թթ. Խորհրդային Հայաստանը փոխեց Հրազդանի հունը և լճի մակարդակից շուրջ 40 մ ցածր թունել կառուցեց՝ հիդրոկայանները սնելու համար: Դրանից հետո լճի մակարդակը սկսեց իջնել տարեկան ավելի քան մեկ մետրով: Սևանա լճի հայտնի կղզին, որտեղ նշանավոր Սևանավանքն է, վերածվեց թերակղզու: 1990-ականների կեսերին Սևանի մակարդակն իջել էր 19 մետրով և այն ջրիմուռապատվել էր, ինչը լճում ֆոսֆորի, ազոտի և օրգանական այլ նյութերի գերավելցուկի հետևանք էր: Հավասարակշռությունը վերականգնելու և Արալյան

Ինչպե՞ս են մարդիկ իրենց պահում հանրային տարածքներում ՝ համեմատած մասնավորի, ինչպե՞ս են նրանք ընկալում իրենց անհատական քաղաքացիական պատասխանատվությունը. այս ամենն հասարակության արտացոլումն է, որում նրանք ապրում են:

Պատկերազարդում Արմինե Շահբազյանի: «Եթե ես կարողանում եմ ապահովել սնունդը, աշխատատեղերն ու առողջապահությունը, ապա դա հենց մարդու իրավունքներն են։ Ինչ ասում է ընդդիմությունը կամ քաղաքացիական հասարակությունը, ինձ չի հուզում»,- սա Բանգլադեշի արդեն 4-րդ անգամ վարչապետի պաշտոնը ստանձնած Շեյխ Հասինայի 2018-ին ասված  խոսքերն են, որ ցնցեցին միջազգային իրավապաշտպան համայնքներին։ Սա վիճահարույց արտահայտություն էր, քանի որ մարդու անխտիր բոլոր իրավունքների իրացման ու պաշտպանության հնարավորությունը պետք է ապահովի պետությունը։ Հայաստանում ևս քաղաքական անցուդարձին հետևելիս տեսնում ենք, որ քաղաքական ուժերը խոսում են մարդկանց սոցիալական բարեկեցության մասին՝ հետևում թողնելով քաղաքացիական, քաղաքական և մյուս իրավունքների պաշտպանվածության կարևորությունը։ Եվ մարդիկ էլ բողոքի են դուրս գալիս սոցիալական խնդիրների դեպքում, նախընտրական քարոզարաշավի ընթացքում գրեթե հարցեր չեն հնչում՝ խոսքի ազատության իրավունքի, թափանցիկ և հաշվետու կառավարման և այլնի վերաբերյալ։ Մինչդեռ մարդու իրավունքների պաշտպանված լինելը հնարավորություն է տալիս ոչ միայն խնդրել քաղաքական իշխանությանը այս կամ այն բանն անել, այլև ուղղակիորեն մասնակից լինել նրանց որոշումների ընդունման գործընթացին ու ազդել այդ որոշումների վրա։   Մարդը բարձրագույն արժեք է Մարդու իրավունքները, ազատություններն ու պարտավորությունները այն սահմանված ստանդարտներ են, որոնք կարգավորում են մարդու և պետության հարաբերությունները։ ՀՀ Սահմանադրությունն ու օրենքները մարդու իրավունքները ճանաչում են որպես բարձրագույն արժեք: Սահմանադրության մի ամբողջ գլուխ նվիրված է հենց մարդու իրավունքներին, իսկ առանձին իրավունքների տեսակների վերաբերյալ կան օրենքներ, որոնցով էլ կարգավորում են իրավունքի իրացումը, սահմանափակումները, պաշտպանության ընթացակարգերը։ Օրինակ, ընտրական, աշխատանքային օրենսգրքերը,  «Երեխայի իրավունքների մասին», «Հեղինակային իրավունքի և հարակից իրավունքների մասին» օրենքները և այլն։ Պետությունը պարտավորվում է հարգել ու պաշտպանել բարձրագույն արժեք հռչակած մարդու իրավունքները․ «Մարդու և քաղաքացու հիմնական իրավունքների և ազատությունների հարգումն ու պաշտպանությունը հանրային իշխանության պարտականություններն են: